SIKB Jaarcongres 2019: ‘Even Nederland bellen’

Op 26 september vond het jaarlijkse SIKB Congres plaats in Den Bosch. Boudewijn Goudswaard van The Missing Link en tevens bestuurslid van SIKB, was een van de sessievoorzitters. Met een groot aantal buitenlandse en Nederlandse archeologen en bodemdeskundigen keken we naar hoe Nederland, maar ook omringende landen omgaan met bodem en archeologie. Zo waren er specialisten uit Spanje, Denemarken, Engeland, Vlaanderen, Israël, Zweden en Frankrijk. ‘Even Nederland bellen’, stond die dag als thema centraal.

In 2031 wordt Nederland vanuit de hele wereld gebeld met de vraag hoe wij zo goed de zorg voor de bodem en ondergrond in gezamenlijke afspraken hebben kunnen verankeren. Met kennis als basis en ruimte voor nieuwe methoden en technieken in (water)bodem, ondergrond, grondwater en archeologie. Maar ook met aandacht voor grote maatschappelijke opgaven als klimaatadaptatie, verduurzaming, circulaire economie en de energietransitie. En dat alles in een publiek-private samenwerking. Dat is een grote ambitie. Het SIKB Jaarcongres 2019 stelde aan de orde: wat is nodig om die ambitie waar te maken? Wat moeten de werkvelden bodem, water en archeologie daarvoor (nog) doen? En behalve kennis exporteren ook: wat kunnen wij uit het buitenland aan kennis en inzichten importeren?

Het importeren en toepassen van die kennis is uiteindelijk één van de sleutels voor ‘Even Nederland bellen’. Tijdens het congres vonden verschillende sessierondes plaats die ingingen op visie, welke eisen gesteld moeten worden aan Onderwijs en Onderzoek en ten slotte: de instrumenten. Het archeologisch werkveld digitaliseert steeds verder. Archis 3 gaat een nieuwe fase in en ArcheoDepot ontwikkelt zich tot het centrale aanleverpunt van digitale data. De ‘Pakbon’ en de digitale uitwisselstandaard SIKB102 worden steeds meer gemeengoed. Met Boudewijn Goudswaard als sessievoorzitter gingen we in op hoe een papieren wereld langzaam doorgroeit naar een digitale keten van informatie. Waar staan we in 2031? Jos Bazelmans van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed en Lisa Wouters van Provincie Utrecht droegen hieraan bij. Een uitdaging die wordt geschetst in het recente boek van Harrari Homo Deus, ofwel: de mens als algoritme in een enorme speeltuin van data.

De sessie resulteerde in een waardevol gesprek over hoe we als archeologen omgaan met eindeloze series aan data en nog belangrijker, hoe we deze vindbaar en interpretabel blijven houden. Lisa Wouters ging in op hoe de standaardisatie en digitalisering van de provinciale archieven vorm krijgt en hoe hoog de urgentie daarvan is. Vanuit het perspectief van de RCE ging Jos Bazelmans in op de visie van het Rijk met betrekking tot dit probleem en wat we willen bewaren voor studie in de toekomst. De discussie was gestart: wat is de betrokkenheid van de uitvoerende partijen bij de te maken keuzes en wat zijn de extra lasten die hieruit voortvloeien? Twijfels over het belang van de lopende acties van Rijk en Provincie waren er niet. Het was een ieder duidelijk dat we een flinke weg hebben af te leggen, maar dan wel in gezamenlijkheid met alle stakeholders. Want als íets toekomstbestendig zal blijken, dan is het samenwerking. De belangrijkste conclusie uit de sessie was dat er aansluiting moet worden gezocht bij het  al lopende DSO van de Omgevingswet.

Benieuwd naar meer?
De volledige impressie van het congres vindt u hier.
Overzicht van de sessies en SIKB magazine vindt u hier.